Op dinsdag 23 september 2025 presenteerde het Wetenschappelijk Bureau Nieuw Sociaal Contract (WB-NSC) een nieuw rapport over het Bureau InformatieDiensten Nederland (Inlichtingenbureau). Het onderzoek laat zien welke risico’s verbonden zijn aan de rol van het Inlichtingenbureau in de sociale recherche richting uitkeringsgerechtigden, en biedt handelingsperspectieven voor betere democratische controle en bescherming van burgerrechten.
De presentatie vond plaats in Sociëteit Nieuwspoort in Den Haag. Het rapport werd daar door de auteur Jos van Ginneken aangeboden aan de Tweede Kamerfractie van NSC.
Het Bureau InformatieDiensten Nederland is ooit ontstaan uit het idee dat we fraude efficiënt en geautomatiseerd konden bestrijden. Maar dat idee is ingehaald door de werkelijkheid van het toeslagenschandaal. De data zijn gevoeliger geworden, de algoritmen complexer, en de maatschappelijke schade bij fouten groter. We kunnen morele en politieke vraagstukken niet enkel beantwoorden met een technische oplossing.
Is het wenselijk dat een private stichting deze rol vervult? Kunnen we verantwoord omgaan met geautomatiseerde besluitvorming als het gaat om de meest kwetsbare burgers? En welke waarborgen zijn nodig om misstanden in de toekomst te voorkomen?
Het Wetenschappelijk Bureau Nieuw Sociaal Contract hoopt met dit rapport de aanzet te geven tot die discussie. Omdat een overheid die haar burgers wil vertrouwen, zelf ook transparant en controleerbaar moet zijn.
